آماری که اخیرا بانک مرکزی درباره چک های برگشتی در خرداد ماه سال جاری منتشر کرده گویای آن است که از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب 4.6 و 9.5 درصد، تعداد این چک ها نسبت به ماه قبل آن رشد داشته است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایونا، برگشت خوردن چک و پاس نشدن آن بیمی است که همواره در معاملات چکی وجود داشته و می تواند گیرنده این چک ها را با دشواری های متعدد مواجه کند.
آمارهای رسمی گویای آن است که تنها در خرداد ماه امسال بالغ بر ۶۴۰ هزار فقره چک برگشت خورده است.
بیشترین چک های برگشتی در کدام استان است؟
طبق آنچه از سوی بانک مرکزی اعلام شده در میان استان های مختلف کشور تهران بیشترین میزان چک برگشتی را دارد و طی خرداد ماه سال جاری در این استان از میان 2.2 میلیون فقره چک مبادله شده بیش از 188 هزار فقره آنها برگشت خورده که مبلغ این چک ها حدود 16.1 هزار میلیارد تومان می شود.
عمده ترین دلیل برگشت خوردن چک ها نیز به طور طبیعی نداشتن موجودی یا کمبود موجودی صادرکننده چک است.
قانون جدید چک
با توجه به مشکلاتی که چک های برگشتی ایجاد می کنند اوایل خرداد ماه سال جاری قانون جدیدی برای چک ها ابلاغ و اجرایی شد.
بر این اساس بانک مرکزی قانون جدیدی برای چک در نظر گرفته که به موجب آن اگر حساب فرد خالی باشد موجودی حساب های دیگر او به میزان چک صادر شده مسدود می شود.
اما این قانون به چه صورت است و چه تاثیری به حال صاحبان چک های برگشتی خواهد داشت؟ با توجه به روالی که تا خرداد ماه سال جاری در دستور کار بود اگر فردی در یک بانک دسته چکی داشت و چک او برگشت میخورد، تمام حساب هایی که آن فرد نزد آن شعبه بانک(بانک صادرکننده چک) بررسی و در نهایت مبلغ مربوطه از تمام حسابهای فرد در همان بانک برداشت و در صورتی که مبلغش کفایت میکرد، چک پاس میشد. بنا بر اعلام مهران محرمیان، معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی از خرداد ماه سال جاری این روند دستخوش تغییراتی شده است و دیگر تنها حساب های فرد نزد بانک صادرکننده چک بررسی نمی شود. به عبارت دیگر طبق قانون جدید به میزان مبلغ کسری چک برگشتی، سایر حسابهای صادرکننده چک برگشتی در تمام شبکه بانکی مسدود می شود و در نهایت روال قانونی از سوی قوه قضائیه برای برداشت از آن حساب طی می شود. بنابراین اگر فردی در پنج بانک حساب دارد و در بانک اول چک وی برگشت میخورد، مانده تمام حسابها احصا میشود و در مرحله بعدی به ترتیب از بیشترین به کمترین مانده ، کسری موجودی چک برگشتی در بانک های مختلف مسدود خواهد شد.
به عبارت دیگر پس از ابلاغ و اجرای این قانون اگر کسی به طور مثال یک فقره چک 10 میلیون تومانی صادر کرده باشد و فقط یک میلیون تومان در حساب جاریاش باشد در صورت برگشت زدن چک توسط مشتری و بانک از سایر حساهای فرد در سایر بانکها به مبلغ باقیمانده یعنی 9 میلیون تومان دیگر مسدود میشود. اما اگر در حساب های دیگر فرد رقمی بیش از میزان بدهی او نیز وجود داشته باشد بانک ها به مازاد بر آن در حسابهای فرد کاری نخواهند داشت البته باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که در مورد مبلغ مسدودی در سایر بانک ها نیز شرایط از این قرار است که این مسدودی تا زمانی که حکم دادگاه صادر شود و به اندازه مبلغ کل چک پول به حساب ذینفع ادامه خواهد داشت و اینگونه نیست که این رقم بدون حکم قضایی در اختیار فردی قرار گیرد که چک برگشتی در دست دارد
در این میان بانکها موظف هستند به صاحب چک پیامک برگشتی و مسدودی منابعش را اطلاع دهند.